VERTİGO(BAŞDÖNMESİ) NEDİR? EN SIK BAŞDÖNMESİ SEBEPLERİ NELERDİR?

Vertigo, başdönmesi olarak da adlandırılan bir durumdur ve genellikle iç kulakta meydana gelen sorunlar sonucu ortaya çıkar. Başımızdaki labirentler(yarım daire kanalları) içinde özel bir sıvı barındırırlar. Her bir baş pozisyonunda üç labirentten birisinin içindeki sıvı serbestçe dolaşır, böylece biz başımızı vücudumuzun üstünde düzgün şekilde hissederiz. Lakin farklı sebeplerle(stres, uykusuzluk, enfeksiyon, kafa travması vb.) bu labirentler içindeki Kalsiyum kristalleri sıvı dibine çökerse bu sıvı dolaşımı durur ve biz vertigo hissini duyarız. Vertigo , kişinin kendisinin veya çevresinin döndüğü hissi ile karakterizedir.

Özellikle hızlı kalkma, uzun süreli oturma, yatarken baş pozisyonunu değiştirme gibi durumlar vertigonuntetikleyicileri arasında yer alabilir. Birçok vertigo vakası temelde  iç kulaktaki labirentlerde(yarım daire kanallarında) kristallerin yer değiştirmesi veya içindeki sıvıların dengesizliği nedeniyle oluşur. Bu durum, Benign ParoksismalPozisyonel Vertigo(BPPV) olarak adlandırılır.(Yani iyi huylu , tekrarlayan ve baş pozisyonuna bağı tetiklenen baş dönmesi).

İlk olarak vertigo şikayeti yaşayan bireylerin bir uzmana başvurması(Nöroloji ,KBB) gerekir. Tanı konulunca tedavi yöntemleri belirlenir. Bazı durumlarda fizik tedavi, baş dönmesi egzersizleri veya ilaç tedavisi etkili olabilir. Ancak unutulmamalıdır ki ,her vakada bireysel tedavi yaklaşımı gerekebilir. Her ne kadar yaşam kalitesini geçici olarak ciddi şekilde etkileyebilirse de bu tür sağlık sorunlarıyla yüzleşen bireyler erken tanı ve uygun tedavi ile sağlıklarını yeniden kazanabilirler.

Vertigo ile karışan iki önemli baş dönmesi sebebi daha vardır:

1-​Vertebrobaziler Yetmezlik

2-​Beyincikte(serebellum) damar tıkanıklığı veya kanama

Vertebrobaziler yetmezlik(VBY) daha çok dengesizlik(dizzines), sağa sola yalpalayarak yürüme, ayakların yerde boşluğa basması gibi bir hisle ortaya çıkar, vertigodaki gibi baş pozisyonundan pek etkilenmez ancak düz bir çizgi üzerinde yürüyemezler, ayaklarını geniş tabanlı olarak açarak yürürler ve yere düşmeleri kolaydır. Vertigohastalarına göre bu hastaların yaşları biraz daha ileridir ve onların diabet, hipertansiyon, ateroskleroz ,kolesterolyüksekliği ,kalp hastalığı gibi bazı risk faktörleri olabilir. Vertebral arterlerin(arka şah damarları) dopplerUltrasonografisi ve/veya  beyin damarlarının anjıografisi ile teşhis konulup tedavi edilebilirler.

Beyincikte damar tıkanması veya beyincik kanaması ise klinik olarak biraz gürültülü ve daha ağır seyreder. Bu hastalık da genellikle 55-60 yaş üzerindeki  hastalarda görülür ve çoğu hastada VBY deki hastalarda olduğu gibi risk faktörleri vardır. Hasta ayakta duramayabilir, oturamayabilir, yürümesi çok zor olabilir veya dengesiz yürüyebilir, sarhoşvari sağa sola aşırı sallanarak yürüyebilir, bulantı kusmalar olabilir veya bir tarafta elinin dengesi bozulur, hedefe yönelik hareket yapamaz sağ  ve  ya sol eliyle bir eşyayı tutup yakalaması zorlaşabilir. Gözlerindeki nistagmusa(göz kürelerinin kendi başına istemsiz hareketleri) bağlı etrafı sabit göremeyebilir, hareket ediyor hissi oluşabilir. Bu hastalıkda Beyin MR veya tomografisi çekilerek teşhis konulup hastanede yatarak tedavisi yapılabilir.